انواع زبان های برنامه نویسی امکانات و محدودیت‌های خاص خود را دارند و آن‌ها را می‌توان به چند گروه دسته بندی کرد. هر ساله تعدادی از زبان‌های برنامه نویسی روی کار می‌آیند، اما تعداد کمی از آن‌ها محبوبیت پیدا می‌کنند. برنامه نویسان حرفه‌ای زبان‌های دیگر  را هم در حوزه کاری خود استفاده می‌کنند. زبان‌های برنامه نویسی برای کنترل عملکرد کامپیوتر یا ماشین استفاده می‌شوند. در حال حاظر برنامه نویسان با توجه به نوع کاری که می‌خواهند انجام ‌دهند انتخاب‌های زیادی برای کار با زبان‌های برنامه نویسی دارند. البته که هر کدام از این زبان‌ها تفاوت‌های زیادی باهم دارند. بنابراین، این مقاله اطلاعات مختصری در مورد انواع زبان‌های برنامه نویسی و تفاوت میان آن‌ها ارائه می‌دهد.

تعریف زبان برنامه نویسی

زبان برنامه نویسی نمادی است که برای اتصال دستورالعمل‌ها به ماشین یا کامپیوتر طراحی شده است. این زبان‌ها عمدتا برای کنترل عملکرد ماشین یا بیان الگوریتم‌ها استفاده می‌شوند. بسیاری از زبان‌ها در زمینه کامپیوتر باید به صورت دستوری بیان شوند، در حالی که سایر زبان‌های برنامه نویسی از فرم اعلانی استفاده می‌کنند. اعلان به طور رایج در برنامه نویسی کامپیوتر برای تابع‌ها، متغیرها و کلاس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این موارد، اعلان برای سایر موجودیت‌ها در برنامه نویسی، مثل فهرست‌ها(Enumeration)  و تعریف نوع داده نیز کاربرد دارد.

چه کسانی از زبان‌های برنامه نویسی استفاده می‌کنند؟

برنامه نویسان کامپیوتر از انواع زبان های برنامه نویسی برای کدنویسی وب سایت، ویرایش ظاهر صفحات و سازماندهی داده‌ها استفاده می‌کنند. برخی از مشاغلی که از زبان‌ های برنامه نویسی استفاده می‌کنند شامل موارد زیر هستند:

توسعه دهنده وب: این افراد وظیفه طراحی ساختار و پایگاه داده وبسایت را بر عهده دارند.
طراح وب: ویژگی‌های بصری و تعاملی وبسایت‌ها توسط یک تیم حرفه‌ای طراح وب برنامه ریزی می‌شود.
توسعه دهنده بازی‌های ویدئویی: این افراد در توسعه و طراحی نرم افزار بازی‌های ویدئویی تخصص دارند.
مهندس سیستم‌های کامپیوتری: ساخت نرم افزار برای رایانه‌های شخصی توسط مهندس کامپیوتر انجام می‌شود.
مهندس تضمین کیفیت نرم افزار: این افاد متخصصان بر تضمین کیفیت بر فرآیند توسعه عملکرد و طراحی نرم افزار نظارت می‌کنند.
توسعه دهنده برنامه: این برنامه نویس برنامه‌هایی را برای رایانه یا دستگاه‌های تلفن همراه طراحی می‌کند.

پرکاربردترین زبان‌ های برنامه نویسی

• سی (C)
• سی پلاس پلاس (C++)
• جاوا  (JAVA)
• سی شارپ (C#)
• پایتون (Python)
• ویژوال بیسیک (Visual Basic)
• پرل (Perl)
• روبی (Ruby)
• CSS
• HTML
• PHP
• جاوا اسکریپ (Java Scrip)

زبان برنامه نویسی سی (C)

زبان C یک زبان برنامه نویسی پایه و بسیار محبوب است. در کد نویسی برای برنامه یا اپلیکشین‌های بازی از این زبان استفاده می‌شود. این زبان برنامه‌ها را با سرعت بالایی اجرا می‌کند و بنابراین بیشتر برنامه نویسان از زبان سی استفاده می‌کنند.

زبان اسمبلی

این زبان اسمبلی یکی از انواع زبان های برنامه نویسی سطح پایین است ، زیرا دستور العمل‌های نوشته شده بسیار نزدیک به زبان ماشین است. زبان اسمبلی به عنوان نسل دوم زبان برنامه نویسی شناخته می‌شود. این زبان امکاناتی را برای کنترل سخت افزار فراهم می‌کند. کدهای نمادین مانند: SUB و MUL اختصارات معنی داری هستند که برای عملیات ضرب و غیره استفاده می‌شوند. بنابراین این زبان را زبان نمادین سطح پایین نیز می‌نامند.

زبان HTML

HTML مخفف (Hyper Text Markup Language) است و برای کد نویسی صفحات وب استفاده می‌شود. این زبان عناصر یک صفحه مانند سرفصل‌ها و پاراگراف‌ها را علامت گذاری می‌کند و به رایانه می‌گوید که چگونه باید صفحات وب را نمایش دهد.

زبان‌های آموزش محور برنامه نویسی

BASIC

در اواسط دهه 1960 زبان بیسیک در کالج دارتموث توسط جان کمنی و توماس کورتز طراحی شد. یادگیری این زبان توسط افراد تازه کار، به ویژه رشته‌های علوم غیر کامپیوتری آسان بوده است. زبان BASIC خط به خط ترجمه می‌شود و همانطور که ترجمه می‌شود برنامه را اجرا می‌کند و همچنین یافتن خطاهای برنامه نویسی را در این برنامه بسیار راحت است.

سادگی زبان برنامه نویسی BASIC آن را به یک زبان محبوب برای کامپیوترهای شخصی تبدیل کرده است. ورژن‌های اخیر آن بسیاری از داده‌ها و ساختارهای کنترلی زبان‌های امروزی را در خود جای داده است که آن را قدرتمندتر می‌کند. همچنین یادگیری آن برای مبتدیان راحت‌تر می‌شود.

پاسکال

در حدود سال 1970 نیکلاوس ویرث سوییسی پاسکال را برای آموزش برنامه نویسی طراحی کرد. نام آن برگرفته از ریاضیدان مشهور فرانسوی بلز پاسکال است. زبان برنامه نویسی پاسکال یک زبان برنامه نویسی سطح بالا است که از رشته‌های مختلف پشتیبانی می‌کند. این زبان برنامه نویسی چند منظوره یا عمومی از سبک‌های برنامه نویسی مختلف مانند: تابعی و امری پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، زبان برنامه نویسی پاسکال از تمامی مفاهیم برنامه نویسی شی گرا مانند کلاس، وراثت، انتزاع و غیره پیروی می‌کند.

زبان برنامه نویسی پاسکال در اصل برای آموزش زبان برنامه نویسی به برنامه نویسان مبتدی طراحی شده بود. این زبان برای ساخت برنامه‌های قابل اعتماد و کارآمدتوسعه داده شد. زبان پاسکال می‌تواند بر روی پلتفرم‌های مختلف مانند: ویندوز، مک او اس، لینوکس، یونیکس و غیره اجرا شود.

پایتون

زبان منبع باز Python توسط برنامه نویس هلندی Guido van Rossum در سال 1991 معرفی شد. پایتون به عنوان یک زبان برنامه نویسی آسان ساخته می‌شود. همچنین پایتون به گونه‌ای طراحی شده است تا کارهای پیچیده را تنها با چند عبارت اجرا کند. در دهه 2010، پایتون به همراه جاوا و جاوا اسکریپت به یکی از محبوب‌ترین انواع زبان های برنامه نویسی تبدیل شد.

ساختارهای داده‌ سطح بالای پایتون همراه با اتصال پویا آن را برای توسعه سریع برنامه‌ها و همچنین استفاده به عنوان زبان برنامه‌نویسی بسیار جذاب می‌کند. یادگیری آسان پایتون بر خوانایی تاکید دارد و بنابراین هزینه نگهداری برنامه را کاهش می‌دهد. باینری پایتون بدون هزینه برای همه پلتفرم‌های اصلی در دسترس است و آزادانه توزیع می‌شود.

ویژوال بیسیک

ویژوال بیسیک توسط مایکروسافت برای گسترش قابلیت‌های بیسیک با برنامه‌نویسی «رویداد محور» توسعه داده شد. همچنین ویژوال بیسیک در سایر نرم افزارهای مایکروسافت برای برنامه ریزی کارهای کوچک نیز استفاده می‌شود. ویژوال بیسیک در سال 2002 با یک زبان متفاوت و مبتنی بر سی شارپ و شبیه به C++ جایگزین شد.

جاوا

در اوایل دهه 1990 جاوا توسط کمپانی Sun Microsystems به عنوان یکی از انواع زبان های برنامه نویسی برای شبکه جهانی وب (WWW) طراحی شد. اگرچه از نظر ظاهری شبیه C++ بود، اما شی گرا است. برنامه‌های جاوا توسط یک ماشین مجازی جاوا مخصوص هر پلتفرم ترجمه می‌شود تا برنامه نویسی آن اجرا شود. جاوا علاوه بر افزودن قابلیت‌های تعاملی به اینترنت از طریق “برنامه‌های کاربردی” وب، به طور گسترده برای برنامه نویسی دستگاه‌های کوچک و قابل حمل مانند تلفن‌های همراه استفاده می‌شود.

سی شارپ

سی شارپ (تلفظ C شارپ مانند نت موسیقی) توسط Anders Hejlsberg در سال 2000 توسعه یافت. این نوع از زبان برنامه نویسی شبیه به C و ++C است و اغلب برای توسعه بازی‌ها و برنامه‌ها در سیستم عامل مایکروسافت ویندوز استفاده می‌شود.

++C

زبان C++ در اواسط دهه 1980 توسط Bjarne Stroustrup توسعه یافت. این زبان شکل گسترش یافته زبان C است که یکی از مهم‌ترین انواع زبان های برنامه نویسی برای آموزش است. بخش‌های بزرگی از سیستم عامل‌ها به زبان C++ نوشته شده‌اند. ++C، همراه با جاوا، برای توسعه بسته‌های نرم‌افزاری تجاری محبوب شده‌اند. C++ یکی از سریع‌ترین زبان‌ها محسوب می‌شود و امکان کنترل کامل بر مدیریت حافظه را فراهم می‌کند. همین ویژگی و بسیاری از قابلیت‌های دیگر این زبان را به یکی از دشوارترین زبان‌ها برای یادگیری و کار در مقیاس بزرگ تبدیل می‌کند.

زبان پرل Perl

زبان پرل یک زبان مدیریت فایل برای یونیکس است که به دلیل برنامه نویسی رابط دروازه رایج (CGI) آن محبوبیت بسیاری دارد. این زبان برای برنامه‌هایی است که قابلیت‌های اضافی صفحات وب را انجام می‌دهند. زبان پرل برای توابع سرور و سایر پایگاه‌های داده استفاده می‌شود. سرویس‌های میزبانی وب زبان Perl را انتخاب می‌کنند. زیرا میزبان‌های وب می‌توانند فایل‌های اسکریپت آن را بررسی کنند.

سخن آخر

انواع زبان های برنامه نویسی کامپیوتر به ما این امکان را می‌دهند تا با کامپیوتر و با زبانی که کامپیوتر آن را می‌فهمد بتوانیم دستورالعمل‌ها را اجرا کنیم. زبان‌های برنامه نویسی مختفلی وجود دارند تا برنامه نویسان بتوانند برای برقراری ارتباط با رایانه از آن‌ها استفاده کنند. هرکدام از زبان برنامه نویسی، از زبان C گرفته تا پایتون ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند البته که در بیشتر مواقع مشترکاتی میان آن‌ها وجود دارد